ಬಾಗಲಕೋಟೆ ಎಂಬ ಹೆಸರು ಬಂದಿರುವ ಬಗ್ಗೆ ಕೆಲವು ಸ್ಥಳೀಯ ನಂಬಿಕೆಗಳು ಮತ್ತು ಇತಿಹಾಸದ ಉಲ್ಲೇಖಗಳಿವೆ. ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು ಜನಪ್ರಿಯ ಕಥೆಯ ಪ್ರಕಾರ, ವಿಜಾಪುರದ ಆದಿಲ್‌ಶಾಹಿ ಅರಸರು ತಮ್ಮ ಮಗಳಿಗೆ "ಬಾಗಡಿ" (ಬಳೆ) ಕಟ್ಟಲು ಈ ಪ್ರದೇಶವನ್ನು ಬಳೆಗಾರನಿಗೆ ಬಳುವಳಿಯಾಗಿ ನೀಡಿದ್ದರು. ಇದರಿಂದ ಈ ಪ್ರದೇಶಕ್ಕೆ 'ಬಾಂಗಡಿ ಕೋಟೆ' ಎಂಬ ಹೆಸರು ಬಂದು, ಕಾಲಕ್ರಮೇಣ ಅದು 'ಬಾಗಲಕೋಟೆ' ಎಂದು ಮಾರ್ಪಟಿತು.
ಇನ್ನೊಂದು ನಂಬಿಕೆಯ ಪ್ರಕಾರ, ಪ್ರಾಚೀನ ಶಿಲಾಶಾಸನಗಳಲ್ಲಿ ಈ ಸ್ಥಳವನ್ನು 'ಬಾಗಡಿಗೆ' ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗಿದೆ. ಹಾಗಾಗಿ ಇದೇ ಹೆಸರು ನಂತರ ಬಾಗಲಕೋಟೆ ಆಗಿರಬಹುದು ಎನ್ನಲಾಗಿದೆ.
ಬಾಗಲಕೋಟೆಯ ವಿಶೇಷತೆಗಳು:
* ಚಾಲುಕ್ಯರ ಶಿಲ್ಪಕಲೆ: ಬಾಗಲಕೋಟೆ ಜಿಲ್ಲೆಯು ಹೊಯ್ಸಳರ ಶಿಲ್ಪಕಲೆಗೆ ಹೆಸರುವಾಸಿಯಾದಂತೆ, ಚಾಲುಕ್ಯರ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪ ಮತ್ತು ಶಿಲ್ಪಕಲೆಗೆ ಹೆಸರುವಾಸಿಯಾಗಿದೆ. ಇಲ್ಲಿರುವ ಬಾದಾಮಿ, ಐಹೊಳೆ ಮತ್ತು ಪಟ್ಟದಕಲ್ಲು ಯುನೆಸ್ಕೋ ವಿಶ್ವ ಪರಂಪರೆಯ ತಾಣಗಳಾಗಿವೆ.
* ಬಾದಾಮಿ ಗುಹೆ ದೇವಾಲಯಗಳು: ಬಾದಾಮಿಯಲ್ಲಿ ಕೆಂಪು ಮರಳುಗಲ್ಲಿನ ಬಂಡೆಗಳನ್ನು ಕೊರೆದು ನಿರ್ಮಿಸಲಾದ ನಾಲ್ಕು ಗುಹಾ ದೇವಾಲಯಗಳು ಚಾಲುಕ್ಯರ ಅದ್ಭುತ ಶಿಲ್ಪಕಲೆಗೆ ಸಾಕ್ಷಿಯಾಗಿವೆ.
* ಐಹೊಳೆ: ಇದನ್ನು 'ಹಿಂದೂ ದೇವಾಲಯಗಳ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪದ ತೊಟ್ಟಿಲು' ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇಲ್ಲಿ ನೂರಾರು ಪ್ರಾಚೀನ ದೇವಾಲಯಗಳಿವೆ.
* ಪಟ್ಟದಕಲ್ಲು: ಇಲ್ಲಿ ದ್ರಾವಿಡ ಮತ್ತು ನಾಗರ ಶೈಲಿಯ ದೇವಾಲಯಗಳ ಸಮ್ಮಿಶ್ರಣವನ್ನು ಕಾಣಬಹುದು, ಇದು ವಿಶ್ವದಲ್ಲೇ ಒಂದು ವಿಶಿಷ್ಟ ತಾಣವಾಗಿದೆ.
* ಜಲ ಮೂಲಗಳು ಮತ್ತು ಆಧುನಿಕ ನಗರ: ಕೃಷ್ಣಾ, ಘಟಪ್ರಭಾ ಮತ್ತು ಮಲಪ್ರಭಾ ನದಿಗಳು ಈ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಮೂಲಕ ಹರಿಯುತ್ತವೆ. ಆಲಮಟ್ಟಿ ಅಣೆಕಟ್ಟಿನ ನಿರ್ಮಾಣದಿಂದಾಗಿ ಹಳೆಯ ಬಾಗಲಕೋಟೆ ಪಟ್ಟಣದ ಬಹುಪಾಲು ಭಾಗಗಳು ಮುಳುಗಡೆಯಾದ ನಂತರ, ನವನಗರ ಎಂಬ ಯೋಜಿತ ಮತ್ತು ಆಧುನಿಕ ಪಟ್ಟಣವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇದು ವಿಶಾಲವಾದ ರಸ್ತೆಗಳು ಮತ್ತು ಉದ್ಯಾನವನಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.
* ಧಾರ್ಮಿಕ ಕೇಂದ್ರಗಳು: ಲಿಂಗಾಯತರಿಗೆ ಪ್ರಮುಖ ಯಾತ್ರಾ ಸ್ಥಳವಾದ ಕೂಡಲಸಂಗಮ ಇಲ್ಲಿದೆ. ಇದು ಬಸವಣ್ಣನವರ ಐಕ್ಯ ಮಂಟಪ ಮತ್ತು ಸಂಗಮೇಶ್ವರ ದೇವಾಲಯಕ್ಕೆ ಪ್ರಸಿದ್ಧವಾಗಿದೆ.
* ಕೈಮಗ್ಗದ ಉದ್ಯಮ: ರಬಕವಿ-ಬನಹಟ್ಟಿ ಮತ್ತು ಇಳಕಲ್ ಸೀರೆಗಳು ಈ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಪ್ರಮುಖ ಕೈಮಗ್ಗ ಉತ್ಪನ್ನಗಳಾಗಿವೆ. ಈ ಸೀರೆಗಳು ಅವುಗಳ ವಿಶಿಷ್ಟ ವಿನ್ಯಾಸ ಮತ್ತು ಗುಣಮಟ್ಟಕ್ಕೆ ದೇಶಾದ್ಯಂತ ಹೆಸರುವಾಸಿಯಾಗಿವೆ.
