ಬೀದರ್ ಎಂಬ ಹೆಸರು 'ಬಿದಿರು' ಎಂಬ ಪದದಿಂದ ಬಂದಿದೆ ಎಂದು ನಂಬಲಾಗಿದೆ. ಹಿಂದೆ ಈ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ದಟ್ಟವಾದ ಬಿದಿರಿನ ಕಾಡುಗಳಿದ್ದವು, ಹಾಗಾಗಿ ಇದನ್ನು ಬಿದರೂರು ಎಂದು ಕರೆಯುತ್ತಿದ್ದರು. ಕಾಲಾನಂತರದಲ್ಲಿ ಈ ಹೆಸರು ಬಿದರೆ ಮತ್ತು ನಂತರ ಬೀದರ್ ಎಂದು ಬದಲಾಯಿತು.
ಇದಕ್ಕೆ ಮತ್ತೊಂದು ನಂಬಿಕೆಯೂ ಇದೆ. ಮಹಾಭಾರತದ ವಿದುರನು ಈ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸಿದ್ದರಿಂದ, ಈ ಸ್ಥಳವನ್ನು ವಿದುರ ನಗರ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ಸಂಸ್ಕೃತ ಪದಗಳು ಕನ್ನಡಕ್ಕೆ ಬದಲಾಗುವಾಗ 'ವ'ಕಾರ 'ಬ'ಕಾರವಾಗುವುದು ಸಾಮಾನ್ಯ. ಹಾಗಾಗಿ 'ವಿದುರ ನಗರ' ಎಂಬುದು 'ಬೀದರ್' ಆಗಿ ಬದಲಾಗಿರಬಹುದು ಎಂಬುದು ಇನ್ನೊಂದು ಜನಜನಿತವಾದ ಕಥೆ.
ಬೀದರ್ ಜಿಲ್ಲೆಯ ವಿಶೇಷತೆಗಳು
* ಐತಿಹಾಸಿಕ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆ: ಬೀದರ್ ಒಂದು ಶ್ರೀಮಂತ ಇತಿಹಾಸವನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ನಗರ. ಬಹಮನಿ ಸುಲ್ತಾನರ ರಾಜಧಾನಿಯಾಗಿ, ಇದು ಅನೇಕ ಅದ್ಭುತ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. 12ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಬಸವಣ್ಣನವರ ಕಾಯಕ ಭೂಮಿಯಾದ ಬಸವಕಲ್ಯಾಣ ಕೂಡ ಇದೇ ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿದೆ.
* ಬೀದರ್ ಕೋಟೆ: ಬೀದರ್ ಕೋಟೆಯು ಭಾರತದ ಅತ್ಯಂತ ಭದ್ರವಾದ ಕೋಟೆಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ. ಇದನ್ನು ಪಂಚಭುಜಾಕೃತಿಯಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿದ್ದು, ಇದು ರಾಜಮನೆತನದ ಅರಮನೆಗಳು, ಮಸೀದಿಗಳು ಮತ್ತು ಇತರ ಭವ್ಯ ಕಟ್ಟಡಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ.
* ಬಿದ್ರಿ ಕಲೆ (Bidriware): ಬೀದರ್ ತನ್ನ ವಿಶಿಷ್ಟ ಕರಕುಶಲ ಕಲೆಯಾದ 'ಬಿದ್ರಿ'ಗೆ ಹೆಸರುವಾಸಿಯಾಗಿದೆ. ಇದು ಸತುವಿನ ಮಿಶ್ರಲೋಹದ ಮೇಲೆ ಬೆಳ್ಳಿಯ ತಂತಿಗಳಿಂದ ಮಾಡುವ ಸೂಕ್ಷ್ಮ ಕೆತ್ತನೆಯಾಗಿದೆ. ಈ ಕಲೆಯು ಬಹಮನಿ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಪ್ರಾರಂಭವಾಗಿ, ಇರಾನಿನ ಕಲಾವಿದರಿಂದ ಬೀದರ್‌ಗೆ ಬಂದಿದೆ ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ.
* ಗುರುದ್ವಾರ ನಾನಕ್ ಝೀರಾ ಸಾಹಿಬ್: ಇದು ಸಿಖ್ಖರ ಪವಿತ್ರ ತೀರ್ಥಕ್ಷೇತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ. ಇಲ್ಲಿನ ಸಿಹಿ ನೀರಿನ ಚಿಲುಮೆಯು ಗುರು ನಾನಕ್ ಅವರೇ ಸೃಷ್ಟಿಸಿದ್ದು ಎಂದು ನಂಬಲಾಗಿದೆ.
* ಕಾರೇಜ್ (Karez) ವ್ಯವಸ್ಥೆ: ಇದು ಬೀದರ್ ಜಿಲ್ಲೆಯ ವಿಶಿಷ್ಟ ಜಲ ಸಂಗ್ರಹಣಾ ವ್ಯವಸ್ಥೆ. ಇದು ಶತಮಾನಗಳ ಹಿಂದೆ ನಿರ್ಮಿಸಲಾದ ಭೂಗತ ಕಾಲುವೆಗಳ ಜಾಲವಾಗಿದ್ದು, ನೀರನ್ನು ಸಂಗ್ರಹಿಸಿ ಕೋಟೆಯ ಒಳಗಿನ ಜನರಿಗೆ ಪೂರೈಸಲು ಬಳಸಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು.
* ಹವಾಮಾನ: ಕರ್ನಾಟಕದ ಇತರ ಪ್ರದೇಶಗಳಿಗೆ ಹೋಲಿಸಿದರೆ, ಬೀದರ್ ಉತ್ತರ ಕರ್ನಾಟಕದಲ್ಲಿಯೇ ತಂಪಾದ ಮತ್ತು ಹೆಚ್ಚು ಮಳೆ ಪಡೆಯುವ ಪ್ರದೇಶವಾಗಿದೆ. ಈ ಕಾರಣದಿಂದ ಇದನ್ನು 'ಕರ್ನಾಟಕದ ಕಿರೀಟ' ಎಂದೂ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ.
