ಶ್ರೀಕಾಳಹಸ್ತಿ ದೇವಾಲಯವು ಪಂಚಭೂತ ಸ್ಥಳಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ, ಇದು ಪಂಚಮಹಾಭೂತಗಳಲ್ಲಿ ವಾಯು (ಗಾಳಿ) ತತ್ವವನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ದೇವಾಲಯವು ಅನೇಕ ರಹಸ್ಯಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ಅದ್ಭುತಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ:
* ಅಲುಗಾಡದ ದೀಪ: ದೇವಾಲಯದ ಗರ್ಭಗುಡಿಯಲ್ಲಿ ಎರಡು ದೀಪಗಳಿವೆ. ಒಂದು ದೀಪವು ಸದಾ ಗಾಳಿಗೆ ಅಲುಗಾಡುತ್ತಿರುತ್ತದೆ, ಇದು ವಾಯು ತತ್ವದ ಉಪಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. ಆದರೆ ಇನ್ನೊಂದು ದೀಪವು ಯಾವುದೇ ಗಾಳಿಗೆ ಅಲುಗಾಡದೆ ನಿಶ್ಚಲವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಇದು ವಿಜ್ಞಾನಕ್ಕೂ ನಿಗೂಢವಾಗಿದೆ.
* ರಾಹು-ಕೇತು ಕ್ಷೇತ್ರ: ಈ ದೇವಾಲಯವು ರಾಹು ಮತ್ತು ಕೇತು ದೋಷ ನಿವಾರಣೆಗೆ ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಸಿದ್ಧವಾಗಿದೆ. ಇಲ್ಲಿ ರಾಹು-ಕೇತು ಪೂಜೆ ಮಾಡುವುದರಿಂದ ಜಾತಕದಲ್ಲಿರುವ ದೋಷಗಳು ನಿವಾರಣೆಯಾಗುತ್ತವೆ ಎಂದು ಭಕ್ತರು ನಂಬುತ್ತಾರೆ.
* ಗ್ರಹಣದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ತೆರೆದಿರುವ ಏಕೈಕ ದೇವಾಲಯ: ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಸೂರ್ಯ ಮತ್ತು ಚಂದ್ರ ಗ್ರಹಣಗಳ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲಾ ದೇವಾಲಯಗಳನ್ನು ಮುಚ್ಚಿದಾಗ, ಶ್ರೀಕಾಳಹಸ್ತಿ ದೇವಾಲಯವು ಮಾತ್ರ ತೆರೆದಿರುತ್ತದೆ. ಗ್ರಹಣ ದೋಷ ನಿವಾರಣೆಗೆ ಇಲ್ಲಿ ವಿಶೇಷ ಪೂಜೆಗಳನ್ನು ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ.
* ಸ್ವಯಂಭೂ ಲಿಂಗ: ಇಲ್ಲಿನ ಶಿವಲಿಂಗವು ಸ್ವಯಂಭೂ ಆಗಿದ್ದು, ಇದನ್ನು ಮಾನವರು ಸ್ಥಾಪಿಸಿಲ್ಲ ಎಂದು ನಂಬಲಾಗಿದೆ. ಇದು ಶಿಲ್ಪದಂತೆ ಇಲ್ಲದೆ, ಮಾನವನ ಆಕಾರವನ್ನು ಹೋಲುತ್ತದೆ ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ.
* ಕಣ್ಣಪ್ಪನ ಭಕ್ತಿ: ಭಕ್ತ ಕಣ್ಣಪ್ಪನ ಕಥೆ ಈ ದೇವಾಲಯದೊಂದಿಗೆ ಹಾಸುಹೊಕ್ಕಾಗಿದೆ. ಶಿವನ ಕಣ್ಣಿನಿಂದ ರಕ್ತ ಸುರಿಯುವುದನ್ನು ಕಂಡ ಕಣ್ಣಪ್ಪ ತನ್ನ ಕಣ್ಣನ್ನೇ ಕಿತ್ತು ಅರ್ಪಿಸಲು ಸಿದ್ಧನಾದ ಸ್ಥಳವಿದು. ಕಣ್ಣಪ್ಪನ ಅಚಲ ಭಕ್ತಿಗೆ ಮೆಚ್ಚಿ ಶಿವನು ಅವನಿಗೆ ಮೋಕ್ಷವನ್ನು ನೀಡಿದನು.
* ಶ್ರೀ, ಕಾಳ ಮತ್ತು ಹಸ್ತಿ: ದೇವಾಲಯದ ಹೆಸರು ಮೂರು ಪ್ರಾಣಿಗಳಾದ ಶ್ರೀ (ಜೇಡ), ಕಾಳ (ಹಾವು) ಮತ್ತು ಹಸ್ತಿ (ಆನೆ) ಗಳ ಭಕ್ತಿಯಿಂದ ಬಂದಿದೆ. ಇವುಗಳು ಶಿವನನ್ನು ವಿವಿಧ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಪೂಜಿಸುತ್ತಿದ್ದವು ಮತ್ತು ಶಿವನು ಅವರ ಭಕ್ತಿಗೆ ಮೆಚ್ಚಿ ಮೋಕ್ಷವನ್ನು ನೀಡಿ, ತಮ್ಮ ಹೆಸರುಗಳನ್ನು ಲಿಂಗದೊಂದಿಗೆ ವಿಲೀನಗೊಳಿಸಿದನು ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ.
ಈ ದೇವಾಲಯವು ದಕ್ಷಿಣ ಕೈಲಾಸ ಎಂದೂ ಪ್ರಸಿದ್ಧವಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಹಿಂದೂ ಧರ್ಮದಲ್ಲಿ ಅತ್ಯಂತ ಪವಿತ್ರವಾದ ಸ್ಥಳಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ.
